Wydanie specjalne „Polonusa” z okazji 30-lecia polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie: od fantomu do fandomu
Z okazji 30-lecia polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie 17.6.2021 r. Centrum Kompetencji i Koordynacji Języka Polskiego (KoKoPol) prezentuje wydanie specjalne czasopisma „Polonus”, poświęcone historii i teraźniejszości języka polskiego w Niemczech. Podstawowym przesłaniem publikacji jest to, że sytuacja języka polskiego w Niemczech nie wyczerpuje się w oficjalnych liczbach i strukturach. Dla wielu osób w Niemczech język polski staje się „językiem adoptowanym”, czyli dodatkowym językiem obcym, który nabywa się z wyboru i z miłości do niego.
Język polski jest obecny w Niemczech i w Europie, ale zazwyczaj nie należy on do kanonu języków szkolnych. Inaczej było w okresie od XVI do XVIII wieku: aż do rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów języki polski i niemiecki były symetrycznie nauczanymi językami, ważnymi w handlu i rzemiośle oraz w życiu codziennym wielojęzycznej ludności Śląska i Prus Wschodnich oraz wielkich miast polskich. Likwidacja państwa polsko-litewskiego, późniejsza polityka germanizacyjna Bismarcka, katastrofa II wojny światowej i żelazna kurtyna doprowadziły do marginalizacji polszczyzny.
Umieszczenie języka polskiego w szerszym kontekście historycznym i europejskim pokazuje, że dzisiejsze wysiłki polityków, stowarzyszeń polonijnych i instytucji edukacyjnych na rzecz promocji języka polskiego w Niemczech wynikają z tęsknoty za ciągłością, która kiedyś została przerwana. Skromna obecność języka polskiego w systemie oświaty Republiki Federalnej Niemiec powoduje ból fantomowy, bolesny brak. W konsekwencji wokół języka polskiego tworzy się fandom: wspólnota przyjaciół języka sąsiada, mająca swoje korzenie w partnerstwie miast, polsko-niemieckiej wymianie młodzieży, mediach społecznościowych, polsko-niemieckich rodzinach i przyjaźniach. Wielojęzyczność jest kluczowym pojęciem, które jak klamra spina kulturową różnorodność Europy i nadaje nowy impuls narracji o języku polskim w Niemczech.
